Je hebt „geen omkijken” meer naar je zonnepanelen. Ze zijn „in principe onderhoudsvrij”. Dat lees je op de websites van installatiebedrijven van zonnepanelen. Maar experts denken daar anders over. De zonnepanelen op Nederlandse daken hebben wel degelijk meer aandacht nodig van de particulier. „Je moet altijd je opbrengst in de gaten houden”, zegt zonnepaneel-deskundige Wilfried van Sark van de Universiteit Utrecht. Dat beaamt Elbert-Jan Achterberg van kwaliteitscontrolebedrijf Solar Tester. „De Nederlandse consument bewaakt zijn opbrengst niet.”
Bij ongeveer een half miljoen huizen liggen zonnepanelen op de daken. Niemand weet hoeveel onderpresterende systemen er zijn – het is wereldwijd een grote onbekende. „Niemand zal je dit kunnen vertellen”, zegt de Duitse specialist Marc Köntges, die rapporten over prestaties van zonnepanelen schrijft voor de International Energy Agency.
NRC-medewerker Warna Oosterbaan schreef een week geleden in de rubriek Groen Doen dat zijn zonnepanelen sinds 2013 gaandeweg minder stroom zijn gaan leveren. Het artikel “Als je niet oplet leveren je panelen minder stroom“, met als ondertitel “Zeker één op zeven zonnedaken levert minder stroom dan verwacht. „De consument moet zijn opbrengst bewaken.” was het resultaat.
Waarop kun je als eigenaar van zonnepanelen op letten? Enkele tips van Warna Oosterbaan.
TIPS | ZO HOUD JE OPBRENGST VAN ZONNEPANELEN BIJ
1. Het is lastig om zelf zwaktes in je panelen te detecteren. Bijhouden van de opbrengst gaat het best via de omvormer. Dat is de kast die de stroom van de panelen invoert op het elektriciteitsnet in huis.
2. De moderne omvormers hebben een internetconnectie met een app waarop de opbrengst nauwkeurig te volgen is. Vraag ernaar bij de leverancier. Van de installateur krijg je een raming van de jaaropbrengst. Als de panelen ineens zo’n 10 procent minder leveren, kan er iets mis zijn.
3. Bij oude omvormers zonder internet is het lastiger. Dan moet je regelmatig op het schermpje van de omvormer kijken en aantekeningen maken. Alle grote energieleveranciers hebben apps die je energieverbruik bijhouden. Die laten wel zien hoeveel stroom je met panelen teruglevert aan het net. Dat laat ruwweg zien hoe je opbrengst fluctueert, maar onvoldoende om de werking van de panelen bij te houden. Want gemiddeld 30 procent van de stroom gebruikt een huishouden meteen zelf. Die zie je doorgaands niet terug in de app van je energiebedrijf. Dat thuisgebruik wisselt ook sterk.
4. De omvormer slaat geen alarm als de opbrengst achterblijft bij de verwachting. Daarvoor moet je ook weten hoe sterk de zon-instraling op het dak was. De liefhebber kan die gegevens vinden bij het KNMI, maar het vergt veel Excel-werk om er conclusies uit te trekken. Je kunt wel een sensorsysteem op je dak aansluiten dat de instraling en de prestaties meet. Dat kost honderden euro’s. Sundata en de Universiteit Utrecht ontwikkelden wel een app voor installateurs die de opbrengst inschat op basis van weergegevens.